آتشکده نطنز

 قصه ی اثری زیبا ، دژی استوار ، گنجینه ای هنگفت ، سند میراث گرانبهای فرهنگ نطنز به پهنای افق های تابیده بر تار و پود سنگ چین های آتشکده ساسانی اسرار تمدن کهن ایران زمین را بیان می کند .
این کانون شکوه و عظمت که یادگاری از نیاکان ، سمبلی از گذشته های بسیار دور و سندی از کهنسالی نطنز می باشد ، با شماره ۱۸۷ مورخ ۱۸/۰۴/۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است . با وجود موقعیت مناسب این بنا و واقع شدن در جوار مسجد جامع ، در محدوده املاک شخصی واقع شده و از دید علاقه مندان و شیفتگان آثار تاریخی به دور مانده است .
آتشکده در انتهای کوچه غربی مسجد جامع واقع شده که بخش های جنوبی و غربی آن توسط خانه های مسکونی محصور و حتی در دیوار غربی ، ورودی اطاق و گنجه ای با درهای چوبی قابل مشاهده است . برخی از این خانه ها ( خانه مهربانی ها ) در تملک اداره میراث فرهنگی شهرستان نطنز بوده و جهت ایجاد مسیر مناسب رای دسترسی به این عمارت با شکوه خریداری شده اند . بخش های شمالی و شرقی این محوطه توسط زمین های زراعی که در سطحی حدود ۲ متر پایین تر قرار گرفته و مالکیت شخصی دارند ، احاطه شده اند .

آتشکده بنایی چهارگوش با چهار طاق رومی مرتفع می باشد که فقط ستون های چهارگانه و طاق جنوبی و اندکی از لبه گنبد آن پابرجا و سه طاق دیگر و سقف آتشکده فرو ریخته است . این اثر زیبا از سنگ های رودخانه در اندازه های متفاوت بر تختگاهی به ارتفاع حدود ۵/۱ تا ۲ متر بنا گردیده است . اسکلت آن هنوز سالم و بیانگر ساختار اصلی می باشد . سطوح داخلی بنا دارای پوشش گچی بوده که هنوز آثار این پوشش بر دیوار بعضی ستون ها مشاهده می گردد .
ظرافت و حسن ترکیب ستون ها ، شکل بی نظیر قوس ها و همچنین استفاده از سنگ های رودخانه ای بدون هیچ تراشی ، همه و همه عظمتش را در شهر نطنز فریاد می زنند . ابعاد هریک از اضلاع خارجی ۳۵/۱۱ متر ، اضلاع داخلی ۰۵/۷ متر و دهانه طاق ها ۶۹/۵ متر می باشد . این عمارت زیبا که زمان های بسیاری را به خود دیده و با عوامل ویرانگر بسیاری دست و پنجه نرم کرده است تا توانسته استخوان بندی خود را به زمان ما برساند بایستی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد در غیر اینصورت دیری نخواهد پایید که این کانون شکوه و عظمت و یادمان
گذشته های دور از هم پاشیده و راه نیستی و زوال در پیش گیرد .
در حال حاضر این اثر تاریخی بسیار زیبا در مالکیت شخصی واقع شده و چه بسیار نیکوست که این سند گرانبها ، با تلاش دولتمردان خریداری ، بازسازی و احیا شده و از زوال این بنای ارزشمند جلوگیری به عمل آید .